W sezonie 2020/2021 mamy dostępnych w Polsce kilka szczepionek. Są to następujące szczepionki przeciw grypie: Influvac Tetra, Vaxigrip Tetra, Fluarix Tetra, Fluenz Tetra i Vaxiflu-4 oraz żywa szczepionka donosowa. W niniejszym artykule przyjrzymy się najważniejszym informacjom związanym ze stosowaniem szczepionek przeciw grypie.
Czym jest grypa?
Grypa jest dobrze poznaną, ostrą chorobą zakaźną, wywoływaną przez wirusy grypy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt ze skażoną powierzchnią, a okres inkubacji wynosi 1-4 dni. Jeżeli nie ma powikłań, to choroba trwa zazwyczaj 7 dni. Objawy są podobne do innych ostrych chorób infekcyjnych. Pisaliśmy o tym w artykule, który porównywał podobieństwa i różnice dotyczące grypy i Covid-19.
Szczepienia przeciw grypie
W Polsce nie ma obowiązkowych, finansowanych z budżetu Ministra Zdrowia, szczepień przeciw grypie, ale są one zalecane następującym osobom:
ze wskazań klinicznych i indywidualnych:
- przewlekle chorym dzieciom (powyżej 6 miesiąca życia) i dorosłym, szczególnie tym chorującym na niewydolność układu oddechowego, astmę oskrzelową, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, niewydolność układu krążenia, chorobę wieńcową (zwłaszcza po przebytym zawale serca), niewydolność nerek, nawracający zespół nerczycowy, choroby wątroby, choroby metaboliczne, w tym cukrzycę, choroby neurologiczne i neurorozwojowe,
- osobom w stanach obniżonej odporności (w tym pacjentom po przeszczepie narządów lub tkanek),
- dzieciom z grup ryzyka od 6 miesiąca do 18 roku życia,
- kobietom w ciąży lub planującym ciążę.
ze wskazań epidemiologicznych:
- wszystkim osobom od 6 miesiąca życia, w szczególności zdrowym dzieciom w wieku od 6 miesiąca życia do 18 roku życia (ze szczególnym uwzględnieniem dzieci w wieku od 6 do 60 miesiąca życia), szczególnie zakażonym wirusem HIV, ze schorzeniami immunologiczno-hematologicznymi, w tym małopłytkowością idiopatyczną, ostrą białaczką, chłoniakiem, sferocytozą wrodzoną, asplenią wrodzoną, dysfunkcją śledziony, po splenektomii z pierwotnymi niedoborami odporności, po leczeniu immunosupresyjnym, po przeszczepieniu szpiku, przed lub po przeszczepieniu narządów, wewnętrznych, leczonych przewlekle salicylanami,
- osobom w wieku powyżej 55 lat,
- osobom mającym bliski kontakt zawodowy lub rodzinny z dziećmi w wieku poniżej 6 miesiąca życia oraz osobami w wieku podeszłym lub przewlekle chorymi (w ramach realizacji kokonowej strategii szczepień)
- pracownikom ochrony zdrowia (personel medyczny, niezależnie od posiadanej specjalizacji oraz personel administracyjny), szkół, handlu, transportu
- pensjonariuszom domów spokojnej starości, domów pomocy społecznej oraz innych placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w szczególności przebywającym w zakładach opiekuńczo- leczniczych, placówkach pielęgnacyjno- opiekuńczych, świadczących usługi opieki paliatywnej, hospicyjnej, długoterminowej rehabilitacji leczniczej, leczenia uzależnień, psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego.
Szczepionki przeciw grypie dostępne w Polsce
W Polsce, dostępne są następujące rodzaje inaktywowanych szczepionek przeciw grypie:
- szczepionki zawierające rozszczepione wiriony wirusa grypy (typu „split”),
- szczepionki podjednostkowe (typu „subunit”), zawierające jedynie powierzchniowe białka wirusa grypy- hemaglutyninę i neuraminidazę.
Od sezonu 2019/2020 dostępna jest również żywa donosowa szczepionka przeciw grypie.
W sezonie 2020/2021 w Polsce dostępne są następujące szczepionki przeciw grypie:
- Influvac Tetra – szczepionka przeciw grypie, inaktywowana, podjednostkowa zawierająca oczyszczone antygeny powierzchniowe 4 wirusów grypy przygotowana w postaci zawiesiny do wstrzykiwań domięśniowo lub podskórnie, dawka: 0,5 ml.
Influvac Tetra – Charakterystyka Produktu Leczniczego . Sezon 2020/2021 - Vaxigrip Tetra– szczepionka przeciw grypie inaktywowana, zawierająca jako antygeny rozszczepiony wirion uzyskany z 4 wirusów grypy, przygotowana w postaci zawiesiny do wstrzykiwań domięśniowo lub podskórnie, dawka: 0,5 ml.
VaxigripTetra. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Sezon 2020/2021 - Fluarix Tetra – szczepionka przeciw grypie inaktywowana, zawierająca jako antygeny rozszczepiony wirion uzyskany z 4 wirusów grypy, przygotowana w postaci zawiesiny do wstrzykiwań domięśniowo lub podskórnie, dawka: 0,5 ml.
Fluarix Tetra. Charakterystyka Produktu Leczniczego - Vaxiflu 4 – szczepionka przeciw grypie inaktywowana, zawierająca rozszczepiony wirion, czterowalentna, przygotowana w postaci zawiesiny do wstrzykiwań domięśniowo lub podskórnie , dawka: 0,5ml.
https://gdziepolek.blob.core.windows.net/product-documents/doc147159/vaxiflu-4-przeciw-grypie-ulotka.pdf - Fluenz Tetra – szczepionka przeciw grypie żywa. Antygenami są atenuowane (osłabione) wirusy grypy wielokrotnie pasażowane w ten sposób, aby rozmnażały się tylko w niższej temperaturze około 25°C (cold-adapted), co powoduje, że replikują się w jamie nosowej, a nie replikują w płucach; przygotowana do podawania donosowo; dawka 0,2 ml (po 0,1 ml do każdej dziurki nosa).
Fluenz Tetra. Charakterystyka Produktu Leczniczego. Sezon 2020/2021
W jaki sposób podaje się szczepionki przeciw grypie?
Szczepionki podaje się domięśniowo według następującego schematu:
- dzieci w wieku 6 miesięcy – 8 lat – 1 lub 2 dawki (po 0,5 ml każda),
- dzieci od 9 r.ż. i dorośli – 1 dawka (po 0,5 ml).
Jeżeli dziecko nigdy nie było szczepione, podaje się 2 dawki szczepionki w odstępie co najmniej 4 tygodni. Jeżeli dziecko było szczepione przeciw grypie w poprzednim sezonie podaje się 1 dawkę szczepionki.
Szczepionka żywa przygotowana jest w postaci aerozolu do podawania donosowo. Zalecana dawka wynosi jedno naciśnięcie pompki (0,1 ml) do każdej dziurki w nosie. Szczepionka wskazana jest do podawania dla dzieci i młodzieży w wieku od 24 miesięcy do poniżej 18 lat.
Kiedy nie powinno się podawać szczepionek przeciw grypie?
Inaktywowane szczepionki przeciw grypie nie powinny być podawane w przypadku:
- ciężkich reakcji alergicznych na białko jaja kurzego lub inne składniki szczepionki,
- ostrych chorób przebiegających z gorączką,
- zespołu Guillain-Barré stwierdzonego w ciągu 6 tygodni od poprzedniego szczepienia przeciw grypie.
Żywa szczepionka przeciw grypie donosowa nie powinna być podawana w przypadku:
- ciężkich reakcji alergicznych na białko jaja kurzego lub inne składniki szczepionki (żelatyna gentamycyna)
- ostrych chorób przebiegających z gorączką,
- kobietom w ciąży,
- osobom z ciężkimi zaburzeniami odporności, zarówno pierwotnych (SCID) jak też związanych z chorobą podstawową czy leczeniem (np. objawowe zakażenie HIV, białaczka, chłoniak, duże dawki sterydów)
- osobom przyjmującym salicylany.
Bardzo ważna jest świadomość, że mimo przeciwwskazań i odczynów występujących po szczepieniu na grypę, warto zawsze rozważyć czy takie szczepienie jest wskazane czy nie. Ważny jest w tym przypadku kontakt z lekarzem, który określi czy dane okoliczności stanowią faktyczne przeciwwskazanie do szczepienia. W wielu przypadkach osoba znajdująca się w grupie wysokiego ryzyka, po konsultacji z lekarzem, może podlegać szczepieniu i odnieść z niego korzyść, mimo istniejących przeciwwskazań.
Opracowano na podstawie CHPL oraz materiałów ze strony Szczepienia.Info
mgr farm. Ewa Zygadło-Kozaczuk
