Pod koniec października b.r. Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób w USA oraz Komisja Europejska przedstawiła priorytety w obszarze szczepień na COVID-19 i wyznaczyła grupy ryzyka, które w pierwszej kolejności powinny zostać zaszczepione.
1. Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób (CDC) – wstępne zalecenia
W dniach 28-30 października Amerykański Komitet ds. Szczepień (ACIP), działający w ramach Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorób (CDC), podjął wstępne ustalenia dotyczące grup ryzyka i szczepień na COVID-19.
Komitet ACIP proponuje aby w pierwszej kolejności szczepieniami przeciw COVID-19 w przyszłości objąć następujące 4 grupy:
– personel medyczny, ponieważ pozwoli to na funkcjonowania opieki zdrowotnej niezbędnej do walki z koronawirusem. Poza tym środowisko medyczne jest najbardziej narażone na COVID-19, ze względu na charakter pracy. W Stanach Zjednoczonych to grupa około 21 milionów osób.
– kluczowi pracownicy dla funkcjonowania kraju, ponieważ ich stan zdrowia pomoże w zminimalizowaniu zakłóceń w społeczeństwie i gospodarce. Są to osoby narażone na COVID-19 bardziej niż inne, ponieważ często nie mogą pracować w trybie zdalnym. Grupa ta w Stanach Zjednoczonych liczy około 87 milionów osób.
– dorośli z grup ryzyka z chorobami współistniejącymi, które zwiększają ryzyko ciężkiej choroby i śmierci z powodu COVID-19. Lista ta zmienia się wraz z danymi epidemiologicznymi dotyczącymi grup ryzyka, które są najbardziej narażone na ciężki przebieg COVID-19 (pacjenci z chorobami nowotworowymi, przewlekłą chorobą nerek, przewlekłą obturacyjną choroba płuc (POChP), chorobami serca, otyłością, palących papierosy, z cukrzycą). To grupa licząca w Stanach Zjednoczonych około 100 milionów osób.
– osoby powyżej 65 roku życia. Szczepienia tej grupy ryzyka zmniejszyłoby liczbę ciężkich zachorowań i zgonów z powodu COVID-19. Grupa ta liczy w Stanach Zjednoczonych około 53 milionów osób.
Łącznie te cztery grupy stanowią około 261 milionów osób spośród 328 milionów mieszkańców Stanów Zjednoczonych.
Wydane wstępne zalecenia mogą zmienić się w przypadku, gdy pojawi się więcej informacji oraz przeglądów wyników z badań klinicznych dotyczących COVID-19 oraz wówczas, gdy zostanie zarejestrowana szczepionka i będą znane dane dotyczące jej produkcji i dystrybucji.
Eksperci przyznają, że pandemia wirusa SARS-CoV-2 nie przypomina niczego, co znaliśmy wcześniej. Mówią także o tym, że brak finalnych ustaleń oraz wydanych rekomendacji w odniesieniu do grup ryzyka dla szczepień przeciw COVID-19, biorąc pod uwagę prowadzone wciąż badania kliniczne szczepionek, nie jest porażką systemu, ale siłą. ACIP podkreśla w swoich ustalenia, że wszystkie rekomendacje jakie będą docelowo wydane będą opierały się na systematycznym przeglądzie wyników prowadzonych badań klinicznych szczepionek oraz ich ocenie.
2. Komisja Europejska – wstępne zalecenia
Podobne ustalenia jak w Stanach Zjednoczonych prowadzone są również w Europie. Komisja Europejska wydała komunikat na temat gotowości w obszarze strategii szczepień i wprowadzania szczepionek przeciw COVID-19.
W komunikacie możemy przeczytać m.in. , że państwa członkowskie będą musiały podjąć decyzje dotyczące grup, które powinny mieć priorytetowy dostęp do szczepionek przeciwko COVID-19, aby uratować jak najwięcej istnień ludzkich. Decyzje te powinny opierać się na dwóch kryteriach: ochrona grup i osób największego ryzyka oraz spowolnienie i ostatecznie powstrzymanie rozprzestrzeniania się choroby.
Obecnie państwa członkowskie i organizacje eksperckie rozpoczęły opracowywanie planów działania i wykazów priorytetów w oparciu o to, co pokazała pierwsza faza pandemii pod względem skutków dla różnych grup ludności i społeczności. W oparciu o obecnie dostępną wiedzę na temat cech koronawirusa i powodowanej przez niego choroby w poniżej przedstawiono przykłady nieuszeregowanych grup priorytetowych, które państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę, gdy wprowadzenie szczepionek przeciwko COVID-19 stanie się realne. Dalsza priorytetyzacja i konkretne zalecenia dotyczące szczepionek staną się możliwe po uzyskaniu szczegółowych informacji dotyczących poszczególnych produktów, takich jak specyfika i właściwości szczepionki, ocena jej skuteczności i korzyści dla określonych grup, a także wymogi dotyczące przechowywania i łańcucha dostaw.
Niektóre grupy mogą wymagać szczególnych strategii, na przykład młodzi ludzie, u których ostatnio coraz częściej wykrywa się obecność koronawirusa, i którzy w związku z tym mogą przyczyniać się do jego rozprzestrzeniania. Zachęca się państwa członkowskie do dotarcia do młodych ludzi i uzmysłowienia im powagi sytuacji. Ponadto specyficzna dla poszczególnych państw sytuacja epidemiologiczna w momencie wprowadzania szczepionek, demografia, systemy dostarczania szczepionek oraz wymogi i zdolności w zakresie opieki zdrowotnej to przykłady innych elementów, które będą determinować proces decyzyjny na szczeblu krajowym.
Grupy priorytetowe, które powinny zostać uwzględnione w pierwszej kolejności przy szczepieniu na COVID-19 :
– pracownicy placówek opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej,
– osoby w wieku powyżej 60 lat
– populacje wrażliwe z powodu chorób przewlekłych, chorób współistniejących i innych schorzeń,
– niezbędni pracownicy poza sektorem opieki zdrowotnej,
– społeczności, które nie są w stanie dystansować się fizycznie,
– pracownicy, którzy nie są w stanie dystansować się fizycznie,
– narażone grupy społeczno-gospodarcze i inne grupy podwyższonego ryzyka.
Jest zatem prawdopodobne, że na początku programów szczepień konieczne będzie podejście wielopoziomowe. Gdy produkcja szczepionek zostanie zwiększona, a ilość i tempo dostaw zaczną odpowiadać zapotrzebowaniu, ważne będzie rozpoczęcie oceny odporności populacji i ewentualnej ochrony, która może zostać zapewniona dzięki szczepieniom. Obecnie nie jest jasne, czy po uruchomieniu programów szczepień uodporniona zostanie cała populacja, a będzie to zależało od konkretnych szczepionek, które zostaną dopuszczone w UE, oraz od stanu zaszczepienia, który można osiągnąć.
Opracowanie: mgr farm. Ewa Zygadło-Kozaczuk
Źródła:
- How CDC Is Making COVID-19 Vaccine Recommendations https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/recommendations-process.html
- KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Gotowość w obszarze strategii szczepień i wprowadzania szczepionek przeciwko COVID-19
https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/1/2020/PL/COM-2020-680-F1-PL-MAIN-PART-1.PDF
