Na początku sierpnia opublikowaliśmy artykuł dotyczący faktów i mitów związanych z noszeniem maseczek. Dziś przyjrzymy się bliżej rodzajom maseczek, ich skuteczności i sposobie użytkowania.
Najczęściej stosowane maseczki ochronne
Od początku pandemii SARS-CoV-2 stosowano najczęściej dwa główne rodzaje masek:
1. Osobiste maski ochrony dróg oddechowych („filtering face piece” – FFP2, FFP3), wyposażone w system filtrujący chroniący użytkownika przed ryzykiem zakażenia. Maski te są przeznaczone do użytku medycznego, przede wszystkim dla tych osób, które wykonują inwazyjne zabiegi oddechowe na pacjentach zaintubowanych;
Osobiste maski ochrony dróg oddechowych zwane także maskami filtrującymi typu FFP2 i FFP3, zostały zaprojektowane w taki sposób aby dokładnie przylegać do twarzy. Całość wdychanego powietrza przechodzi w tych maskach tylko i wyłącznie przez filtr. Maski tego typu można nosić tylko do momentu ich zawilgotnienia.
W przypadku masek z zaworem czas użytkowania jest dłuższy ze względu na to, że maska dłużej pozostaje sucha. Trzeba jednak pamiętać, że tego typu maski nie filtrują powietrza wydychanego, a jedyni wdychane. Zapewniają więc ochronę tylko użytkownikowi, który taką maskę nosi. Maski z zaworem powinny być stosowane jedynie przez personel medyczny mający styczność z osobami chorymi na Covid-19. W pozostałych przypadkach należy wybierać maski bez zaworu, które filtrują zarówno powietrze wdychane, jak i wydychane.
Poszczególne klasy różnią się skutecznością filtracji oraz całkowitym przeciekiem wewnętrznym. Efektywność filtracji dla FFP2 wynosi 94%, a dla FFP3 99%.
Maski FFP2 charakteryzują się wysoką skutecznością przeciwdrobnoustrojową. Dla celów ograniczenia przenoszenia wirusa SARS-CoV-2 zalecane jest stosowanie właśnie tych masek lekarzom i innym specjalistom ochrony zdrowia, a także pozostałym użytkownikom.
Maski FFP3 charakteryzują się tym, że są w stanie zatrzymać ponad 99% cząstek. Dotyczy to bakterii, wirusów, a także szkodliwych pyłów. Stosowanie masek tego typu zalecane jest wyłącznie dla personelu medycznego narażonego na bezpośredni kontakt z osobami chorymi lub podejrzanymi o zakażenie wirusem SARS-CoV-2.
W sytuacji wykonywania procedur medycznych podczas których dochodzi do powstawania aerozolu, należy stosować maski filtrujące klasy FFP2 i FFP3. Naukowcy (1) wykazali, że wirus SARS-CoV-2 zdolny do zakażenia może się utrzymywać w powietrzu co najmniej przez 3 godziny w przypadku powstania aerozolu.Z tego względu w pomieszczeniach bez wentylacji utrzymującej ciśnienie ujemne, maskę filtrującą klasy FFP2 lub FFP3 powinny także nosić osoby, które nie wykonują bezpośrednio procedury medycznej, podczas której doszło do powstania aerozolu.
2. Maski chirurgiczne, przeznaczone do użytku medycznego, których głównym celem jest uniemożliwienie tym, którzy je noszą, zakażania innych.
Wykonane są ze specjalnie sprasowanej, hipoalergicznej i niepylącej 3-warstwowej włókniny o wysokim poziomie właściwości filtracyjnych. Maseczki te posiadają specjalne uchwyty z gumkami, które nadają im właściwe umiejscowienie na twarzy. Maski są jednorazowe i bezpośrednio po wykorzystaniu należy je niezwłocznie zutylizować.
Prawidłowe zakładanie i użytkowanie maski
Maskę chirurgiczną powinno się zakładać tak, aby była dobrze dopasowana do twarzy. Pomaga w tym specjalna listwa umożliwiającą modelowanie maski w taki sposób, by jej dopasowanie do twarzy było możliwie najdokładniejsze, a co za tym idzie, wzrastał komfort ich użytkowania.
Po założeniu i dopasowaniu maski typu FFP2/FFP3 należy sprawdzić, czy szczelnie przylega do twarzy. Owłosienie twarzy może utrudniać prawidłowe korzystanie z takiego rodzaju masek.
Należy pamiętać, że w czasie użytkowania maski nos i usta powinny być przez nią zakryte. W przeciwnym razie maska nie spełnia swojej roli. W trakcie użytkowania maski nie należy jej dotykać ani przesuwać (np. pod nos lub brodę). Po każdym dotknięciu zewnętrznej powierzchni maski, należy zdezynfekować ręce. Należy to również zrobić przed założeniem maski oraz po jej zdjęciu.
Maseczki zabezpieczające przed zakażeniami używane przez personel medyczny są zawsze jednorazowe, a po wykorzystaniu traktowane są jak odpad medyczny i potencjalne zagrożenie biologiczne. Stąd precyzyjne procedury jak zdejmować maskę i ją bezpiecznie utylizować.
Więcej na ten temat ochrony osobistej przed zakażeniem SARS CoV-2 można znaleźć na stronie Ministerstwa Zdrowia w poniższym materiale:
https://e-dtp.pl/wp-content/uploads/2020/08/Rekomendowane_rodzaje_środków_ochrony_osobistej-MZ.pdf
Trzeba jednak pamiętać, że maski nie chronią oczu przed rozpryskami i nie zapobiegają przenoszeniu wirusów przez zanieczyszczone ręce. Założenie maski i odpowiednie jej użytkowanie nie zastępuje innych ważnych zasad tj. częste mycie rąk, unikanie dotykania twarzy oraz zachowanie dystansu społecznego.
mgr farm. Ewa Zygadło-Kozaczuk
Źródła:
1. Van Doremalen N., Bushmaker T., Morris D.H. i wsp.: Aerosol and surface stability of SARS-CoV-2 as compared with SARS-CoV-1. N. Engl. J. Med., 2020; doi: 10.1056/ NEJMc2 004 973
2. Prescrire 29 kwietnia 2020 r.
