Stosowanie leków u dzieci – podstawowe zasady, dawkowanie

Kiedy rozważamy stosowanie leków u dzieci powinniśmy pamiętać, że dziecko nie jest miniaturką dorosłego człowieka i że istnieją odrębności farmakoterapii u dzieci w stosunku do osób dorosłych.

Zasady stosowania leków w pediatrii

Zasady stosowania leków nabierają szczególnego znaczenia w pediatrii, ponieważ zmiany zachodzące w rozwijającym się organizmie, a przede wszystkim zmiany w farmakokinetyce leków, mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia działań niepożądanych.

Specyfika medycyny wieku rozwojowego, odróżniająca dzieci od dorosłych wyraża się:

  • odrębnością procesów metabolicznych,
  • dużymi różnicami w metabolizmie leków związanymi z fazą rozwoju,
  • odmiennym sposobem reagowania ustroju na rodzaj lub dawkę podawanego leku na poszczególnych etapach ontogenezy,
  • ciągłymi zmianami warunków działania leku, wynikających ze specyficznych cech rozwijającego się organizmu, m.in. biotransformacja leku, zdolność wiązania z białkami oraz droga i szybkość wydalania z organizmu.

Odrębności organizmu dziecka w stosunku do dorosłego:

  • anatomiczne: wielkość narządów, występowanie wad wrodzonych,
  • fizjologiczne: wydolność metaboliczna układów enzymatycznych, inna gospodarka H2O, różne reakcje na leki,
  • psychologiczne,
  • zmniejszone wydalanie leków przez nerki,
  • większa przepuszczalność bariery krew-mózg.

U dzieci występują też różnice w dystrybucji leków w organizmie w stosunku do osób dorosłych. Są to:

  • mniejsza zdolność wiązania z białkami surowicy
  • mniejsza ilość albumin
  • różnica w przepuszczalności błon biologicznych
  • większa kumulacja leków w centralnym układzie nerwowym ( większa przepuszczalność bariery krew-mózg).

Ogólne zasady stosowania leków u dzieci możemy streścić następująco:

  1. Nie wolno podawać dziecku dawki leku przewidzianej dla osoby dorosłej
  2. Nie należy zakładać, że dawka dla dziecka jest „proporcjonalnie” mniejsza od dawki dla dorosłego
  3. W składzie leku dla dziecka nie powinien znajdować się alkohol
  4. Niemowlętom i małym dzieciom nie należy podawać żadnych leków bez konsultacji z lekarzem
  5. Pamiętać należy, że małe dzieci mają trudności w połykaniu tabletek i nie chcą przyjmować leków o nieprzyjemnym smaku
  6. Nie należy okłamywać dziecka ze „lek jest smaczny”, a „zastrzyk nie boli”.

Stosowanie leków u dzieci: dawkowanie

Przy ustalaniu dawki leku dla dziecka należy brać pod uwagę:

– wiek dziecka
– masę ciała
– powierzchnię ciała – w niektórych przypadkach.

Dawkowanie leków u dzieci:

– dzieci starsze-dawka ustalana wg wieku
– dzieci młodsze- dawka obliczana wg masy ciała.


Obliczając dawki według masy ciała należy zwrócić uwagę, aby nie przekroczyć przeciętnej wielkości dawki dorosłego, zwłaszcza u dzieci starszych z otyłością.

Należy przestrzegać ograniczeń wiekowych do podawania leków, ponieważ w populacjach małych pacjentów, bezpieczeństwo stosowania wielu leków nie zostało potwierdzone.

Zdarzają się przypadki, że leki u dzieci podaje się poza wskazaniem (off label use). Odbywa się to jednak zawsze pod nadzorem lekarza prowadzącego, najczęściej w przypadkach kiedy dany lek musi być podany,  a nie dysponujemy jego postacią pediatryczną ( jedynie dla osoby dorosłej). Jednakże stosowanie leków u dzieci i dorosłych poza wskazaniem to temat na odrębny artykuł.

Najczęściej stosowaną drogą podania leków u dzieci w lecznictwie ambulatoryjnym jest droga doustna. Charakteryzuje się ona m.in. wolniejszym wchłanianiem, ale jest stosunkowo chętnie używana przez rodziców.

Postacie leków jakie są stosowane u dzieci to zawiesiny, syropy i tabletki niepowlekane. Ważne znaczenie ma smak leku i to, czy możemy w razie potrzeby go zamaskować podając lek wymieszany np. z musem jabłkowym lub kaszką.

Dziecko może mieć trudności w połykaniu drażetek i kapsułek (nie można ich rozkruszać ani wysypywać zawartości, gdyż otoczki służą do osłony substancji czynnej przed inaktywującym działaniem soku żołądkowego), ale zawsze możemy zapytać lekarza lub farmaceuty co w takim przypadku zrobić.
Pamiętajmy, że możliwe jest rozkruszanie tabletek niepowlekanych, ponieważ nie powoduje to inaktywacji leku.

Oprócz drogi doustnej u dzieci stosuje się także inne drogi podania leku tj. doodbytnicza, domięśniowa, dożylna, wziewna itp.

Te drogi podania leków u dzieci zostaną omówione w odrębnym artykule, który będzie poświęcony w całości różnym aspektom podawania leków w różnych grupach wiekowych u dzieci.

Podobał Ci się artykuł?

Polecane

Oświadczenie

Dostęp do zawartości serwisu e-dtp.pl jest możliwy dla osób uprawnionych do wystawiania recept lub osób prowadzących obrót produktami leczniczymi.