Zakażenie SARS-CoV-2 nie zapewnia sterylizującej odporności wszystkim osobom. Niektóre osoby mogą ulec ponownemu zakażeniu i je przenosić, ale takie zakażenie nie występuje często. Europejskie Centrum Kontroli Chorób (ECDC) dokonało przeglądu dowodów na temat naturalnej odporności i możliwości przeniesienia zakażenia z osób, które mają już za sobą wcześniejsze zakażenie COVID-19 i osób zaszczepionych.
Efekt ochronny poprzedniego zakażenia SARS-CoV-2 a ponowne zakażenie
Istnieją dowody na to, że ponowne zakażenie Covid-19 nie występuje często. Wyniki badań kohortowych potwierdzają fakt, że efekt ochronny poprzedniego zakażenia SARS-CoV-2 wynosi od 81% do 100% od 14-go dnia po pierwszym zakażeniu, w okresie obserwacji wynoszącym od pięciu do siedmiu miesięcy. Okazuje się jednak, że ochrona przed ponownym zakażeniem jest mniejsza u osób w wieku 65 lat i starszych.
Powyższe badania zostały przeprowadzone przed pojawieniem się mutacji wirusów (VOC). Dlatego istnieją ograniczone wstępne dowody na to, że odporność wywołana przeciwko wcześniejszym wariantom SARS-CoV-2 może nie mieć takiej samej siły lub czasu trwania przeciwko mutacjom wirusów zidentyfikowanym do tej pory (w szczególności wariantom B.1.351 i P.1). Wzrost liczby osób nabywających naturalną odporność przyczynia się do zmniejszania liczby zakażeń Covid-19. To w dalszym czasie spowoduje zmniejszenie ogólnego przenoszenia wirusa. Pod warunkiem, że zmiany genetyczne w krążących wariantach nie wywołają mechanizmu „ucieczki immunologicznej” wirusa w znacznym stopniu – ocenia ECDC.
Ochrona osób niezaszczepionych a przenoszenie zakażenia przez osoby szczepione
Co dzieje się w przypadku osób zaszczepionych i niezaszczepionych, które mieszkają w tym samym gospodarstwie domowym? Czy osoby zaszczepione mogą przenosić zakażenie?
Na razie brak jest wystarczających danych na ten temat, ponieważ dostępne informacje dotyczące wpływu szczepienia na ryzyko transmisji wirusa SARS-CoV-2 pochodzą tylko z jednego dużego badania. Zostało ono oparte na rejestrach publicznych dotyczących transmisji w gospodarstwach domowych w Szkocji. Badanie to sugeruje, że szczepienie członka gospodarstwa domowego zmniejsza ryzyko zakażenia u podatnych członków tego samego gospodarstwa o co najmniej 30%.
Mimo, że mamy na rynku różne szczepionki o różnej skuteczności, istnieją dowody na to, że szczepienie znacząco zmniejsza miano wirusa. Tym samym zmniejsza się możliwość zakażenia objawowego lub bezobjawowego u osób zaszczepionych. To zaś może przekładać się na zmniejszenie transmisji wirusa.
Różne szczepy wirusa SARS-CoV-2
W świetle powyższych danych oczekuje się, że całkowita liczba zakażeń zmniejszy się znacząco wraz ze wzrostem zasięgu szczepień. Pod warunkiem, że szczepy użyte w szczepionce będą zgodne z krążącymi szczepami wirusa. Wtedy masowe szczepienia doprowadzą do ogólnego zmniejszenia zachorowań na Covid-19.
Wiemy obecnie, że miano przeciwciał u osób zaszczepionych osiąga szczyt w 3-4 tygodniu po szczepieniu. Ponieważ okresy obserwacji osób zaszczepionych nie są jeszcze wystarczająco długie, nie można było wyciągnąć wniosków dotyczących długotrwałej ochrony przed zakażeniem SARS-CoV-2.
Wiele badań skuteczności szczepionek na SARS-CoV-2 przeprowadzono przed pojawieniem się mutacji wirusów. Te badania, w których uwzględniono warianty, pokazały ograniczone wstępne dowody na zmniejszoną skuteczność szczepionki. W szczególności w przypadku B.1.351 i prawdopodobnie również P.1.
W związku z powyższym konieczna jest obserwacja kohort, w których wcześniej wystąpiło zakażenie SARS-CoV-2 lub szczepienie. Pozwoli to lepiej ocenić wielkość i czas trwania ochrony przed ponownym zakażeniem prowadzącym do choroby bezobjawowej lub objawowej. Dlatego potrzebna jest też obserwacja efektu ochrony przed dalszym przenoszeniem zakażenia na osoby z kontaktu.
Jest pewne, że jako wirus RNA (kwas rybonukleinowy), SARS-CoV-2 będzie nadal ewoluował w czasie. Udokumentowano już jego potencjał do unikania obrony immunologicznej człowieka wywołanej naturalnym zakażeniem lub szczepieniem.
Czekamy na dalsze badania dotyczące przenoszenia wirusa i jego mutacji. Z pewnością przyczynią się one w znacznym stopniu do sformułowania kolejnych zaleceń związanych ze skuteczną ochroną ludzi przed SARS-CoV-2.
Opracowanie mgr farm. Ewa Zygadło-Kozaczuk
Na podstawie artykułu:
ECDCD o możliwości przeniesienia zakażenia przez osoby ponownie zakażone, opublikowanym w Rynku Zdrowia 8.04.2021 r.
